Kerst: feest van licht en vrede op aarde (1)

Dit is de eerste overdenking in een serie van 2 over de geboorte van Jezus.

In de hele wereld maken mensen zich op voor Kerst. Het feest van het licht en van vrede op aarde. Een tijd waarin mensen omzien naar een ander, elkaar kaartjes sturen, hun huis versieren met lichtjes, meningsverschillen even parkeren en een pauze inlassen in een oorlog. Want Kerst is het feest van licht en van vrede op aarde. Even alle ellende aan de kant en de positieve bril opzetten. Een romantische sfeer en een beetje positiviteit kunnen we wel gebruiken als mens ...

Dat Kerst geen christelijke maar een Germaanse oorsprong heeft en dat Jezus niet in deze tijd van het jaar is geboren, is voor veel mensen onbekend. Een gevoelig punt, waar veel christenen liever niet over na willen denken.

"In de vierde eeuw zorgden keizer Constantijn de Grote en de bisschoppen van de uit vervolging bevrijde vroege Kerk ervoor, dat Kerstmis op 25 december zou worden gevierd. Op deze datum werd rond de Middellandse Zee tot dan toe de zonnegod vereerd onder vele verschillende namen zoals Ra in Egypte en Helios in Griekenland. In het late Romeinse Rijk was dit vooral de zonnegod Sol Invictus (= de onoverwinnelijke zon). Omdat Jezus het Licht van de Wereld genoemd werd, zou Constantijn I - volgens bepaalde auteurs - hebben besloten dat de geboorte van Christus op deze dag gevierd zou moeten worden. Bovendien - en dit feit is invloedrijker geweest bij de opkomst van de viering van de geboorte van Christus als Kerstmis - waren de dagen rond 25 december reeds de vrije feestdagen der saturnaliën." (Bron: Wikipedia)

Kerst als feest van het licht ... Maar is dat wel terecht? Is dit het licht dat Jezus bedoelt, wanneer Hij zegt: "Ik ben het licht dat naar de wereld is gekomen, opdat iedereen die in mij gelooft niet meer in de duisternis is." (Johannes 12:46)? Is dit de vrede waar de engelen over spreken: "Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft." (Lucas 2:14)?

Contrast

Wanneer we het hebben over 'licht', gaat het automatisch ook over duisternis. Die twee vormen een contrast. In de overdenking 'Licht of duisternis?' zagen we, dat 'leven in het licht' betekent 'leven met God' en 'leven in geloof'. Leven in het licht heeft gevolgen voor hoe je je leven inricht en voor de keuzes die je maakt. God is tegelijk het middelpunt en het doel van je leven.

Jezus zelf leert ons hoe dat werkt. Hij is namelijk dat Licht. En als je in Hem gelooft, ben je niet meer in de duisternis. (Johannes 12:46) Jezus zegt niet, dat er geen duisternis meer is. Hij zegt, dat je niet meer in de duisternis bént. Anders gezegd: Je onderscheidt je van de wereld om je heen. Doordat je in geloof met Christus verbonden bent, ben je anders. Je bent verbonden met het Licht en daarom ook zelf een licht. Zie ook de overdenking 'Duisternis verdrijven of licht verspreiden'.

Tegenstelling

Licht en duisternis verdragen elkaar niet. Dat heeft een diepe oorsprong. In Genesis 1 lezen we, dat God het licht schiep. "God zag dat het licht goed was, en hij scheidde het licht van de duisternis". (Genesis 1:4) Voor die tijd was de aarde "woest en doods" en was er alleen maar duisternis. God schept licht in die duisternis en maakt zo ruimte voor leven. Duisternis en leven gaan niet samen. Met het scheppen van licht ontstaat er ook orde: "Het licht noemde hij dag, de duisternis noemde hij nacht. Het werd avond en het werd morgen. De eerste dag." (Genesis 1:5). De dag begint hier dus met de avond (duisternis) en daarna volgt de morgen (licht). Hierin zien we ook een duidelijke symboliek! De morgen volgt op de avond, het licht volgt op de duisternis.

Niet de machten van de duisternis hebben het laatste woord, maar het Licht: Christus! Met het overnemen van de Romeinse tijdrekening, die niet begint bij het vallen van de duisternis maar om middernacht, raakt deze symboliek op de achtergrond. Ook hier zien we weer eens hoe geraffineerd satan te werk gaat!

Terugkerend thema

Door de hele Bijbel heen komt de tegenstelling tussen licht en duisternis terug. Denk bijvoorbeeld aan de duisternis als één van de plagen in Egypte: "Drie dagen lang konden de mensen elkaar niet zien en kon niemand een stap verzetten. Maar waar de Israëlieten woonden was het licht." (Exodus 10:23)

God zet hier de Egyptische zonnegod Re te kijk! En zijn de zelf bedachte goden geen verlengstuk van satan zelf? En ook tijdens de reis door de woestijn was God er met Zijn Licht: "Overdag leidde u hen in een wolkkolom, ’s nachts in een vuurzuil, zodat er licht was op de weg die ze moesten gaan." (Nehemia 9:12) Ook in de Psalmen komt het licht keer op keer terug. "Hij straalt voor de oprechten als licht in het duister, genadig, liefdevol en rechtvaardig." (Psalm 112:4) En zo op nog vele andere plaatsen.

In zijn eerste brief aan de Thessalonicenzen: "Maar u, broeders en zusters, u leeft niet in de duisternis, zodat de dag van de Heer u zou kunnen overvallen als een dief, want u bent allen kinderen van het licht en van de dag. Wij behoren niet toe aan de nacht en de duisternis, dus laten we niet slapen, zoals anderen, maar waken en op onze hoede zijn. Wie slaapt, slaapt ’s nachts, en wie zich bedrinkt, is ’s nachts dronken; maar laten wij, die toebehoren aan de dag, op onze hoede zijn, omgord met het harnas van geloof en liefde, en getooid met de helm van de hoop op redding. Want Gods bedoeling met ons is niet dat wij veroordeeld worden, maar dat wij gered worden door onze Heer Jezus Christus. Hij is voor ons gestorven opdat wij, of we nu op aarde zijn of gestorven zijn, samen met hem zullen leven. Dus troost elkaar en wees elkaar tot voorbeeld, zoals u trouwens al doet." (1 Thessalonicenzen 5:4-11)

Paulus zegt hier een paar belangrijke dingen: Als christen leef je in het licht. Dat is te zien aan alles wat je doet. Dat betekent ook dat je alert moet zijn en op je hoede! Waarom? Omdat je in de strijd komt te staan tegen de machten van de duisternis. Licht en duisternis verdagen elkaar niet. Paulus vertelt er ook bij hoe we ons kunnen bewapenen: geloof, liefde, hoop en redding. Christus kwam op aarde om ons die hoop en die redding te brengen. Dát is de boodschap van de geboorte van Jezus.

Misleiding

Licht en duister, met het onderscheid dat God zelf daartussen heeft gemaakt, daar moet je niet mee rommelen! "Wee degenen die het kwade goed noemen en het goede kwaad, die het licht tot duisternis maken en het duister tot licht, die van zoet bitter maken en van bitter zoet." (Jesaja 5:20)

Jezus zelf onderstreept dit later nog eens: "Pas op dat niemand jullie misleidt. Want er zullen velen komen die mijn naam gebruiken en zeggen: “Ik ben de messias,” en ze zullen veel mensen misleiden.". (Matteüs 24:4)

En is dat niet precies de strategie die satan al vanaf het paradijs hanteert? Verdeeldheid zaaien, door zaken te verdraaien waardoor iets wat kwaad is toch goed lijkt. Of door wat hoort bij de duisternis zo te brengen, dat het lijkt op iets van het licht.

God spreekt hier door middel van Jesaja een vloek over uit! Hij veroordeelt het scherp! Waarom? Omdat het de mensen af houdt van Zijn Zoon, het Licht van de wereld. Het belemmert ons zicht op Degene die ons als enige hoop kan brengen en nieuw leven. Redding uit de duisternis!

'Leven in het licht' betekent 'Jezus navolgen'. Dat kan alleen als we voortdurend met Hem verbonden zijn en een levende relatie met Hem hebben. En dat gaat niet vanzelf! Het betekent, dat we midden in de strijd staan; de strijd tussen Licht en duisternis. Dat zien we ook terug in het hele leven van Jezus zelf! Hoe mooi en vredig de geschiedenis van Jezus' geboorte ook lijkt en hoe romantisch het soms ook wordt gebracht, de werkelijkheid is het tegenovergestelde!

In de volgende overdenking staan we stil bij de boodschap van de engelen in de nacht van Jezus'geboorte: 'vrede op aarde'