Stilte als aanbidding

Ben je wel eens ergens waar het helemaal stil is? Geen muziek, geen mensen die praten, geen geluiden om je heen ... gewoon helemaal stil. Wat gebeurt er op zo'n moment met je? Geniet je er van? Of maakt het je juist onrustig?

Stilte ... je moet het echt op zoeken. Als ik naar mezelf kijk, dan is de stilte er pas als ik 's avonds in mijn bed lig. En zelfs dan is er nog het geluid van bijvoorbeeld voorbijrijdend verkeer of muziek van de buren.

Stilte ... Het voelt soms haast onwennig. Ineens ben je alleen. Alleen met jezelf, met je eigen gedachten. Maar ook: alleen met God. Als alle stemmen en geluiden om mij heen stil worden, als alle prikkels om mij heen weg zijn, dan ontstaat er ruimte. Ruimte om mijn aandacht op God te richten, ruimte om Zijn stem te leren verstaan.

Laatst stond ik met iemand te praten. En tijdens het gesprek was hij voortdurend afgeleid. Even iemand begroeten die langs liep, even zwaaien naar iemand die binnenkwam, even een telefoontje tussendoor ... Ik kon amper iets vertellen of hij wist er zelf wel wat over te zeggen. Door dit alles voelde ik me niet serieus genomen, haast wat aan de kant gezet. Toen ik er over nadacht later, bedacht ik me, dat ik dit gedrag ook wel bij mijzelf terug zie ...

Stilte als respect

Als ik met iemand in gesprek ben, dan laat ik door mijn luisterhouding respect voor de ander zien. Stil zijn en luisteren als de ander aan het praten is. Als ik stil ben, is er ruimte voor de ander om zijn of haar verhaal te doen en ruimte voor mij om te luisteren. Stilte werkt twee kanten op: het maakt ruimte om me te focussen op de ander. En tegelijk geeft het ook ruimte om de woorden van de ander tot me door te laten dringen.

In de Bijbel zien we dat ook steeds weer terug. "Omringd door de Levitische priesters zei Mozes tegen heel Israël: ‘Wees stil en luister, Israël. Vandaag bent u het volk van de HEER, uw God, geworden." (Deuteronomium 27:9 NBV) Wat had het volk Israël een hoop te klagen en te wensen! Maar nu, zegt Mozes, nu is het tijd om je mond te houden en te luisteren naar wat Gód te zeggen heeft!

Stilte om te vieren

Lees ook eens Nehemia 8. Het volk Israël is teruggekeerd uit ballingschap en ze vragen aan Ezra om de wet van God voor te lezen. Daarna wordt wat is voorgelezen door de Levieten ook uitgelegd aan het volk. En weet je wat er dan gebeurt? Het hele volk barst in huilen uit! Door wat ze horen, beseffen ze ineens hoe ver ze van God afgedwaald zijn. En dan staat er een opvallende tekst: "De Levieten maanden het volk tot stilte. Ze zeiden: ‘Wees stil, dit is een heilige dag, wees dus niet bedroefd.’" (Nehemia 8:11 NBV)

Toen ik het las, kostte het even tijd voor de betekenis tot me door drong. Mijn eerste gedachte was: Het is toch juist mooi wat er gebeurt? Het hele volk begrijpt ineens dat ze zich moeten bekeren! Ze hebben oprecht berouw! Waarom dan stil zijn?

Ik begreep het pas toen ik ook het volgende vers goed las. "Toen ging iedereen eten en drinken. Ze deelden alles met elkaar en maakten er een groot en vrolijk feest van. Ze hadden begrepen wat hun was verteld." (Nehemia 8:12 NBV) Natuurlijk is het mooi wat er gebeurt! Maar blijven hangen in het zondebesef, verdriet en berouw past niet bij het karakter van de wet! De wet is juist bedoeld om je te motiveren om wat niet goed is achter je te laten en het goede te doen. Het is bedoeld tot zegen voor wie er naar leven, maar tot vloek voor wie er niet naar leven. (Deuteronomium 28) En dát is wat de Levieten het volk duidelijk willen maken: 'Niet treuren om de vloek, maar de zegen vieren! Blijf niet treuren, maar doe iets met het inzicht dat jullie hebben gekregen. Want in dat verdriet zijn jullie vooral op jezelf gericht, in plaats van je te richten op de zegen die God wil geven. Stil zijn dus. Jezelf de mond snoeren en God de ruimte geven.'

Stilte als richtingwijzer

Stilte ... Je leest er ook over in de Psalmen. In het beginvers van Psalm 16 en 56 t/m 60 staat er in de NBV-vertaling: "een stil gebed". Hoe kan een psalm, een lied, nu een 'stil gebed' zijn? Ik begreep het toen ik deze psalmen goed doorlas. En door ook een verbinding te maken met Nehemia 8:11 en Deuteronomium 28. In al deze psalmen zegt David eigenlijk tegen zichzelf: 'Hou je mond!'. Weet je hoe? Niet door zijn mond te houden, maar door zijn mond ánders te gebruiken. Door niet steeds te praten over zijn ellende, maar juist over God en over Zijn grootheid!

Als je kijkt naar de omstandigheden van David op dat moment was dat niet logisch! Hij zat flink in de ellende! Maar in plaats van het steeds te hebben over zijn eigen nood, gaat Hij God prijzen! Hij blijft niet hangen in zijn omstandigheden, maar hij herinnert zichzelf aan Gods grootheid, aan wat God heeft beloofd. Hij spreekt Gods Waarheid uit over zijn leven. Zo verandert hij zijn denken.

David herinnert zichzelf aan wat Mozes het volk namens God verteld had in Deuteronomium 28. En hij herinnert zichzelf aan de les van de Levieten in Numeri 8. David kiest er voor om zich niet op zijn ellende te focussen, maar op de zegen die God geeft. Zegen die God wil geven aan alle mensen die er voor kiezen om Hem centraal te zetten in hun leven. David is vol geloof! In Psalm 131:2 (NBV) zingt hij: "Nee, ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht. Als een kind op de arm van zijn moeder, als een kind is mijn ziel in mij." In al zijn moeiten weet David, dat hij veilig is bij God! Zo zijn deze 'stille gebeden' allemaal getuigenissen. Getuigenissen van David die ons weer kunnen helpen en bemoedigen om ook onze focus te veranderen. Niet kijken vanuit je omstandigheden naar God, maar vanuit God naar je omstandigheden.

Hetzelfde zie je ook terug bij de profeten. Het volk Van God leeft in zonde, dient de afgoden en gaat haar eigen gang. In plaats van zich op God te richten, zijn de mensen alleen maar met zichzelf bezig. En dus stuurt God profeten om hen daar bewust van te maken. Om het volk te leren dat ze hun focus moeten veranderen. "De HEER troont in zijn heilig paleis. Aarde, wees stil voor hem!" (Habakuk 2:20 NBV) "Wees stil voor God, de HEER, de dag van de HEER is nabij! De HEER zal een offermaaltijd houden en zijn genodigden heiligen." (Zefanja 1:7 NBV) "Wees stil voor de HEER, al wat leeft, want hij komt uit zijn heilige woning naar buiten." (Zacharia 2:17 NBV)

Stilte als sieraad

In de HSV en de NBG staat er in plaats van "een stil gebed" boven de eerder genoemde psalmen: "een (gouden) kleinood". Dat betekent eigenlijk 'sieraad'. Best een mooie en passende uitdrukking! Midden in zijn ellende komt David niet met een klaagzang, maar met een 'sieraad' voor zijn HEER! Ditzelfde lezen we ook over Hizkia: "Een stil gebed van koning Hizkia van Juda, toen hij ziek was en van zijn ziekte herstelde." (Jesaja 38:9 NBV)

Ik moest ook denken aan de geschiedenis van de storm op het meer. De boot met daarin de discipelen en een slapende Jezus komt terecht in een hevige storm. En wat zeggen de discipelen? "Meester, kan het u niet schelen dat we vergaan?" (Marcus 4:38 NBV) Ze hebben alleen maar aandacht voor hun ellende, voor hun omstandigheden! En wat doet Jezus? "Toen hij wakker geworden was, sprak hij de wind bestraffend toe en zei tegen het meer: ‘Zwijg! Wees stil!’ De wind ging liggen en het meer kwam helemaal tot rust." (Marcus 4:39 NBV) Jezus spreekt het water hier toe, maar ook Zijn leerlingen. Hun focus is verkeerd! Jezus zegt tegen hen "Waarom hebben jullie zo weinig moed? Geloven jullie nog steeds niet?’ (Marcus 4:40 NBV) Eigenlijk vraagt Jezus: 'Waar is jullie stil gebed, jullie 'kleinood', jullie 'sieraad' voor God?'

Stilte als aanbidding

Aanbidding wil zeggen: vereren, liefhebben, beminnen, bewonderen, je neerbuigen voor. God alle eer geven met je hele hart. Het betekent, dat je er voor kiest om God te prijzen midden in je zonde, je ellende, je ziekte of je zorgen waar je op dat moment mee te maken hebt. Uitspreken wie God is en hem centraal zetten hoe je omstandigheden ook zijn. Dat is voor God als een sieraad! Petrus zegt het zo: "Maar in wat verborgen ligt in uw hart, in een zacht en stil gemoed. Dat is een onvergankelijk sieraad dat God kostbaar acht. (1 Petrus 3:4 NBV)

Aanbidding is een keuze. Niet een keuze van een half uurtje tijdens een dienst of van vijf minuten als je naar bed gaat of als je 's morgens wakker wordt. Niet even iets tijdelijks om daarna weer over te gaan tot je gewone leventje waar andere dingen centraal staan. Maar juist een bewuste keuze, de hele dag door, bij alles wat je doet. Aanbidden is een levensstijl! En weet je wat het effect is? Je zult merken, dat er bij jou hetzelfde gebeurt als toen bij de Israëlieten! Ineens wordt je je bewust Wie God echt is. Ineens wordt je je bewust dat er dingen in je leven zijn, die niet passen bij wie God is en niet passen bij het leven dat Hij voor jou heeft bedacht. Je krijgt een verlangen om te veranderen, om zonde uit je leven weg te doen, om keuzes te maken. Je gaat merken dat God door Zijn Heilige Geest in jou aan het werk gaat en je van binnen uit reinigt.

'Stilte is de zendtijd van de Heilige Geest' hoorde ik eens iemand zeggen. Dat wil dus niet alleen zeggen letterlijk stil zijn en luisteren, maar vooral ook God prijzen en aanbidden in alle omstandigheden van je leven, juist wanneer je het moeilijk hebt! Je omstandigheden, je eigen gedachten en alle leugens die satan je wijs probeert te maken bewust afkappen. Dat kan alleen met hulp van de Heilige Geest. In Zijn kracht prijzen we God en in Zijn kracht mogen wij leren om Gods stem leren verstaan. Juist in die moeilijke momenten. Stil zijn en luisteren. Stil zijn en God laten spreken. Net als Samuël zeggen: "Spreek, uw dienaar luistert." (1 Samuel 3:10 NBV) Durf je het aan?