Wat doet Bijbel lezen met jou?

Onlangs kwam ik bij het opruimen van de schuur allerlei zakjes met zaad tegen. Ooit eens gekocht met de bedoeling het te zaaien in mij tuin. Maar helemaal vergeten dat ook daadwerkelijk te doen. En dus heb ik ook nooit kunnen genieten van de bloemen die er uit hadden kunnen komen of van de vruchten die ik er van had kunnen plukken.

Ik moest er aan denken toen ik het onlangs met iemand had over Bijbellezen. Je kunt een Bijbel in huis hebben, maar als die dicht blijft, dan alles at er in staat geen enkele invloed op mijn leven hebben. Ik merk er pas wat van als ik hem open doe en er in ga lezen.

Maar niet alle zaadjes die ik in de tuin zaai zullen ook daadwerkelijk ontkiemen, uigroeien tot volwassen planten en tot bloei komen. En ook dat geldt voor het Bijbel lezen. Je kunt de Bijbel, het Woord van God lezen, elfs uit je hoofd kennen, maar toch kan het zonder vrucht blijven ...

‘Iemand ging eens naar zijn land om te zaaien. Terwijl hij daarmee bezig was, viel er wat zaad op de weg. Het werd vertrapt en door de vogels opgegeten. Er viel ook wat zaad op rotsachtige bodem, maar toen het opschoot, droogde het uit door gebrek aan water. Ander zaad viel tussen de distels, en toen de distels opschoten verstikten ze het. Maar er viel ook wat zaad in vruchtbare aarde, en dat bracht honderdvoudig vrucht voort toen het was opgeschoten.’ Hij voegde er met luide stem aan toe: ‘Wie oren heeft om te horen, moet goed luisteren.’ (Lucas 8:5-8)

Jezus vertelt dit verhaal, ook wel 'gelijkenis' genoemd, aan een grote mensenmassa die is toegestroomd. Hij trekt rond "om het goede nieuws over het koninkrijk van God te verkondigen." (Lucas 8:1) Iedereen is gekomen om te horen wat Jezus te vertellen heeft.

Het lijkt alsof ze allemaal geïnteresseerd zijn in Zijn boodschap. Maar Jezus kijkt niet naar de buitenkant, maar naar hun hart. En daarom houdt Jezus hen een spiegel voor. Door middel van dit verhaal wil Hij de mensen laten nadenken over een vraag: Wat doe jij eigenlijk met het Woord van God?

Zaad dat vrucht draagt

Jezus legt het verhaal later uit aan Zijn leerlingen: "Het zaad in de vruchtbare grond, dat zijn zij die met een goed en eerlijk hart naar het woord hebben geluisterd, het koesteren en door standvastigheid vrucht dragen." (Lucas 8:15)

Dit gaat over mensen bij wie de Bijbel, het Woord van God, iets los maakt. Het zet hen in beweging. Het schiet stevig wortel in hun hart en het verandert hun leven. Het zijn dezelfde mensen van wie Jezus ergens anders zegt: "Wie deze woorden van mij hoort en ernaar handelt, kan vergeleken worden met een verstandig man, die zijn huis bouwde op een rots. Toen het begon te regenen en de bergstromen zwollen, en er stormen opstaken en het huis van alle kanten belaagd werd, stortte het niet in, want het was gefundeerd op een rots." (Matteüs 7:24-25) In deze mensen, zegt Jezus, is het Koninkrijk zichtbaar! Hun levens veranderen! Gods werk wordt zichtbaar in hen.

Zaad zonder vrucht

Er zijn ook mensen waar het Woord van God niet tot bloei komt. Voordat het kan ontkiemen of wortel kan schieten in hun hart, wordt het al weggepikt.

"Het zaad op de weg, dat zijn zij die geluisterd hebben, maar daarna komt de duivel en graait het woord weg uit hun hart, om te voorkomen dat ze worden gered door te geloven." (Lucas 8:12)

Het zaad krijgt niet eens de kans om te ontkiemen. Het Woord komt wel binnen in hun hart, maar vindt er geen voedingsbodem. Bijvoorbeeld omdat hun hart versteend is geraakt door allerlei omstandigheden in hun leven. Of door ongeloof, twijfel. Soms ook door boosheid over wat ze hebben meegemaakt in de kerk; negatieve ervaringen met Christenen.

Satan, de tegenstander van God, is er als de kippen bij om het Woord weg te pikken! Hij wil niet, dat mensen hun toevlucht bij God zoeken. Hij wil niet dat ze Hem leren kennen, dat ze gaan leven met God. Daar waar het verlangen van God is, dat mensen tot bloei komen, daar is satan er op uit dat mensen in hun ellende blijven hangen en zich juist van God af keren.

En daarom waarschuwt Jezus de mensen: "En wie deze woorden van mij hoort en er niet naar handelt, kan vergeleken worden met een onnadenkend man, die zijn huis bouwde op zand. Toen het begon te regenen en de bergstromen zwollen, en er stormen opstaken en er van alle kanten op het huis werd ingebeukt, stortte het in, en er bleef alleen een ruïne over.” (Matteüs 7:26-27) Alles stort als een kaartenhuis in elkaar.

Het Woord van God is dan wel in hun hart gezaaid, maar omdat ze er niet naar luisteren, het niet koesteren en er niet volop mee bezig zijn, draagt het geen vrucht. Wat hen gegeven is, zullen ze kwijt raken.

Jezus zegt: "Daarom zeg ik u: het koninkrijk van God zal u worden ontnomen, en gegeven worden aan een volk dat het wel vrucht laat dragen." (Matteüs 21:43) 

Vrucht dragen vraagt inspanning

Stel dat iemand je een zakje geeft met bonen. Dan zul je die in de grond moeten stoppen om nieuwe bonen ervan te kunnen gaan oogsten. Maar dat niet alleen! Je zult in de gaten moeten houden of ze genoeg water krijgen. En als de planten groter worden, zul je stokken moeten plaatsen om ze te ondersteunen. Ook zul je ongedierte of vogels op een afstand moeten houden. Het vraagt dus tijd, aandacht, toeweiding, aan het werk gaan. Het is de plant die vrucht draagt, maar wil je de vrucht er van eten, dan zul je van begin tot eind er mee bezig moeten zijn.

Zo is het ook met de Bijbel. Wil je de kracht ervan ervaren, wil dat er vrucht zichtbaar wordt, dat het Koninkrijk van God ook voor jou realiteit wordt, dan zul je aan de slag moeten! Dan kun je niet de Bijbel dicht laten. En dan kun je ook niet maar af en toe er eens in lezen of op zondag in de kerk er naar luisteren als het voorgelezen wordt. 'Niet alleen horen, maar ook doen.' zegt Jezus!

Niet alleen Gods Woord lezen of er naar luisteren, maar er ook gaan handelen. En goed nieuws: dat hoef je niet alleen te doen! God zelf gaat je er bij helpen door Zijn Heilige Geest! Als een soort tuinman, die jou de kneepjes van het vak leert en jou helpt. Je redt het ook alleen maar met Zijn hulp!

"U laat u leiden door de Geest, want de Geest van God woont in u. Iemand die zich niet laat leiden door de Geest van Christus behoort Christus ook niet toe." (Romeinen 8:9)

Draag jij vrucht?

Om eerlijk te zijn: Ik verwaarloos mijn tuin wel eens. Dan ben ik zo druk met andere dingen, dat ik vergeet om de planten water te geven. Of ik heb gewoon geen zin om onkruid te gaan wieden of te snoeien. Of ik vergeet om het ongedierte te bestrijden. Zeker in een groeizame tijd is de tuin dan binnen de kortste keren een woestenij.

De mensen tegen wie Jezus de gelijkenis spreekt, behoren bij het volk van Israël. In het Oude Testament lezen we regelmatig hoe de Israëlieten God de rug toe keerden. Perioden waarin Gods woorden negeerden. Het deed ze letterlijk en figuurlijk in de woestijn belanden. Of in de macht van vijandige volken.

Maar bij God is er altijd een weg terug. Wanneer mensen Hem weer zoeken en weer naar Hem willen luisteren, belooft Hij zijn zegen. "Het is waar, dat het zaad nog ongebruikt in de schuur ligt, en ook hebben de wijnstok en de vijgenboom, de granaatappel en de olijf nog geen vrucht gedragen, maar vanaf vandaag zal ik jullie mijn zegen geven." (Haggai 2:19) Wanneer mensen zich bekeren, wil God ook in hen Zijn Koninkrijk zichtbaar maken.

Onkruid

Het kan ook zijn, dat de groei van wat gezaaid is, belemmerd wordt. "Het zaad dat tussen de distels valt, dat zijn zij die wel geluisterd hebben, maar door zorgen en rijkdom en de genoegens van het leven worden ze gaandeweg verstikt, zodat ze geen vrucht dragen. (Lucas 8:14)

We horen het evangelie, maar de omstandigheden in het leven verstikken het. Het geloof krijgt niet de kans om te groeien. Alle aandacht en energie gaan naar de omstandigheden. En langzaam dooft het geloof uit.

Distels bestaan pas sinds de zondeval. In het paradijs zaaide satan 'onkruid' in de harten van de mens: zijn leugenachtige woorden. En wat er vanaf dan van binnen bij de mens gebeurt, wordt ook zichtbaar in de schepping:

"Vervloekt is de akker om wat jij hebt gedaan, zwoegen zul je om ervan te eten, je hele leven lang. Dorens en distels zullen er groeien, toch moet je van zijn gewassen leven. (Genesis 3:17-18)

Zo wordt in de wereld door de natuur zichtbaar, dat God en satan beide aan het zaaien zijn. Wat er geestelijk gande is, wordt ook zichtbaar in het fysieke. Jezus wijst daar ook op in een andere gelijkenis: "Het is met het koninkrijk van de hemel als met een mens die goed zaad op zijn akker uitzaaide. Terwijl de mensen sliepen, kwam zijn vijand onkruid tussen het graan zaaien en vertrok weer." (Matteüs 13:24-25) 

Waar het Koninkrijk van God zichtbaar wordt, daar verschijnt ook satan met zijn machten van het kwaad. Het is de vijandschap tussen God en satan: "En Ik zal vijandschap zetten tussen u en de vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad; dit zal u de kop vermorzelen en gij zult het de hiel vermorzelen." (Genesis 3:15 NBG)

In de NBV wordt 'zaad' vertaald met 'nageslacht' en in de hele context is dat ook wel begrijpelijk. Hier kondigt God de komst van Zijn Zoon al aan, die satan zal overwinnen. Jezus, over wie Johannes zegt: "Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader." (Johannes 1:14) Hij is het Woord, dat als zaad gezaaid wordt in mijn hart.

Maar satan is tegelijk ook aan het zaaien! In Johannes 8 lezen we hoe Jezus tegen de Joden zegt: "Waarom begrijpt u niet wat ik zeg? Omdat u mijn woorden niet kunt aanhoren. Uw vader is de duivel, en u doet maar al te graag wat uw vader wil. Hij is vanaf het begin een moordenaar geweest. Hij hoort niet bij de waarheid, omdat er geen waarheid in hem is. Wanneer hij liegt, spreekt hij zoals hij is: een aartsleugenaar, de vader van de leugen." (Johannes 8:43-44)

Onkruid wieden

Jezus noemt verschillende distels die 'geloofsgroei' en 'vrucht dragen voor Zijn Koninkrijk' in de weg kunnen staan. Rijkdom bijvoorbeeld, maar ook zorgen of ziekte. Ook die kunnen je zo bezig houden en in beslag nemen, dat het groei in de weg staat. Of ze drukken je neer, waardoor je wel de problemen ziet, maar niet meer omhoog kan kijken en je je haast niet meer kan uitstrekken naar wat God je te bieden heeft.

Maar Jezus zegt: "Ook jullie moeten niet nadenken over wat je zult eten en wat je zult drinken, en jullie moeten je niet door zorgen laten kwellen. De volken van deze wereld jagen die dingen na, maar jullie Vader weet dat je ze nodig hebt. Zoek liever zijn koninkrijk, en die andere dingen zullen je erbij gegeven worden. (Lucas 12:29-31)

Jezus wijst daarbij op de zorg, die God besteedt aan de vogels, de bloemen en het groen in het veld. Als God daaraan zoveel aandacht besteedt, zou Hij dat dan niet zeker doen met de mens, die Hij maakte als kroon op de schepping?

Een andere 'distel' die Jezus noemt, zijn "de genoegens van het leven". Mag je dan niet genieten? Zeker wel! Als het maar genieten is van wat God je geeft. Een genieten, dat niet gericht is op het hier en nu, waarbij je uit het leven hier op aarde wil halen wat er in zit. En het ook niet tussen jou en God in komt te staan of jou bij Hem vandaan houdt. Want dat zal je vroeger of later belemmeren in het vrucht dragen.

Genieten in Bijbelse zin gaat altijd samen met vrucht dragen voor God en het zichtbaar zijn van Gods Koninkrijk. David zingt: "Hebben jullie het leven lief, wil je goede jaren genieten? Behoed dan je tong voor het kwaad, je lippen voor woorden van bedrog. Mijd het kwade, doe wat goed is, streef naar vrede, jaag die na." (Psalmen 34:13-15)

Paulus zegt het zo: "Draag de rijken van deze wereld op niet hoogmoedig te zijn en hun hoop niet in zoiets onzekers te stellen als rijkdom, maar op God, die ons rijkelijk van alles voorziet om ervan te genieten. En draag hun op om goed te doen, rijk te zijn aan goede daden, vrijgevig, en bereid om te delen. Zo leggen ze een stevig fundament voor de toekomst, en winnen ze het ware leven." (1 Timoteüs 6:17-19)

Koesteren

Jezus roept ons indringen op om het Woord van God te "koesteren". Het vraagt ook om "standvastigheid". Volhouden en vertrouwen in tijden van beproeving. Dat vraagt om oefening, maar het is de moeite waard! Het maakt mij des te meer vruchtbaar! "Oefening van het lichaam heeft wel enig nut, maar het nut van een vroom leven is grenzeloos, omdat het een belofte inhoudt voor dit leven en het leven dat komen zal." (1 Timoteüs 4:8)

Gods Koninkrijk wordt zichtbaar wanneer Zijn woorden vrucht dragen in mij. Dat is een levenslang proces. Daarvoor is nodig, dat ik Zijn Woord koester en bid om vruchtbare grond. Dat ik stevig geworteld ben in Christus. Dat ik door de kracht van de Heilige Geest ook de distels uit mijn leven verdelg. Soms, of misschien wel juist ook, met hulp van anderen. Samen Gods Woord bestuderen; leren met elkaar en van elkaar. Maar ook elkaar durven aanspreken wanneer je 'distels' signaleert in iemands leven. En tegelijk ook elkaar bemoedigen door de groei en de vrucht te benoemen die je in het leven van de ander ziet.

Niet satan, maar Christus heeft het laatste woord! "Wat zal ons scheiden van de liefde van Christus? Tegenspoed, ellende of vervolging, honger of armoede, gevaar of het zwaard? Er staat geschreven: ‘Om u worden wij dag na dag gedood en afgevoerd als schapen voor de slacht.’ Maar wij zegevieren in dit alles glansrijk dankzij hem die ons heeft liefgehad. Ik ben ervan overtuigd dat dood noch leven, engelen noch machten noch krachten, heden noch toekomst, hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer." (Romeinen 8:35-39)